Trong quá trình tổ chức thực hiện mua nguyên liệu sản xuất thuốc Tamiflu và thuốc có hoạt chất Oseltamivir phosphate phòng chống dịch cúm A/H5N1 vào năm 2006, nhiều dấu hiệu cho thấy Bộ Y tế đã buông lỏng quản lý, làm trái quyết định của Thủ tướng.
Cuối năm 2005, khi Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cảnh báo nguy cơ xảy ra đại dịch cúm gia cầm ở người, Thủ tướng giao Bộ Y tế khẩn trương đầu tư trang thiết bị, chuẩn bị các điều kiện sẵn sàng phòng chống đại dịch.
Sau đó, riêng về vấn đề thuốc dự trữ, theo đề nghị của Bộ Y tế, Thủ tướng đã phê duyệt kế hoạch dự trữ quốc gia thuốc Tamiflu và sản xuất thuốc Oseltamivir để phòng chống dịch cúm A/H5N1.
Số thuốc dự trữ được Bộ Y tế đề xuất (tại Báo cáo số 58/BC-BYT ngày 16.11.2005) là đủ 30 triệu viên (đến 30.6.2006). Sau đó, kế hoạch này được Chính phủ điều chỉnh xuống còn 20 triệu viên. Dự trữ thuốc dưới hai hình thức: sản xuất 10 triệu viên, hoàn thành trong tháng 3.2006 và dự trữ dưới dạng nguyên liệu đủ sản xuất 10 triệu viên Oseltamivir.
Theo cơ quan chức năng, mặc dù trong 2 năm (2003 - 2005) cả nước chỉ có 91 ca mắc bệnh nhưng Bộ Y tế vẫn đề xuất mốc thời gian đến 30.6.2006 phải dự trữ đủ 30 triệu viên thuốc, tương đương 3 triệu liều cho 3 triệu người. Việc tham mưu đề xuất như trên là thiếu căn cứ thực tiễn về tình hình diễn biến của dịch tại VN. Việc nói quá về tình hình đại dịch xảy ra đã được xác nhận là không chỉ tại VN.
Hàng triệu USD bất minh
Cơ quan chức năng cũng chỉ ra Bộ Y tế đã vi phạm nhiều quy định trong quá trình triển khai mua nguyên liệu làm thuốc, dẫn đến việc doanh nghiệp đã mua nguyên liệu từ nguồn cung cấp với giá cao.
Cụ thể, 4 công ty được Bộ Y tế đặt hàng mua nguyên liệu sản xuất thuốc là Công ty dược và vật tư - y tế Phú Yên (Pymepharco); Công ty cổ phần dược phẩm Cửu Long; Công ty cổ phần dược phẩm Imexpharm và Công ty Stada Việt Nam. Trong quá trình đặt hàng 4 công ty trên, biên bản của “Hội đồng thẩm định các cơ sở đủ điều kiện sản xuất thuốc” của Bộ Y tế tại buổi làm việc với 4 công ty đã không có nội dung thương thảo về giá; biên bản làm việc không có chữ ký của công ty; đơn đặt hàng đã được Hội đồng thẩm định gửi cho công ty ngay tại buổi kiểm tra trong khi chưa có báo cáo lên Bộ trưởng.
Từ kết quả này, 4 công ty đã đặt mua 2.030 kg nguyên liệu Oseltamivir (do Hetero Labs Limited Ấn Độ sản xuất) với giá 17.500 - 18.000 USD/kg, cao hơn nhiều so với giá Bộ Y tế đã báo cáo là 12.000 USD/kg (báo cáo tại Kế hoạch số 59/BYT-QLD ngày 16.11.2005). Trong đó, các công ty Stada Việt Nam, Imexpharm và Pymepharco mua 1.510 kg với giá 18.000 USD/kg từ nhà cung cấp Stada Import Hồng Kông, với tổng số tiền là 27.180.000 USD. Đáng lưu ý, sau khi thanh toán tiền cho nhà cung cấp, 3 công ty dược trong nước: Stada Việt Nam, Pymepharco, Imexpharm đã được nhận lại tổng số tiền hơn 2,8 triệu USD. Số tiền này, cơ quan chức năng đã yêu cầu phải hoàn trả ngân sách nhà nước.
Riêng Công ty cổ phần dược phẩm Cửu Long mua 520 kg nguyên liệu từ Công ty Mambo Overeas Limited Singapore với giá 17.500 USD/kg, thành tiền là 9.100.000 USD. Thế nhưng, công ty này chỉ thanh toán cho bên bán 5.252.000 USD và giữ lại số tiền hơn 3,8 triệu USD, nhưng số tiền giữ lại không được thể hiện trong báo cáo tài chính.
Thông tư 121/2000/TT-BTC ngày 29.12.2000 đã nêu rõ: “Trường hợp đặc biệt giá trị gói thầu từ 1 tỉ đồng trở lên, nếu cần chỉ định thầu, các bộ, ngành cần có ý kiến bằng văn bản gửi Bộ Tài chính thẩm định, báo cáo Thủ tướng xem xét quyết định”. Thế nhưng, Bộ Y tế đã không có văn bản gửi Bộ Tài chính thẩm định và không báo cáo Thủ tướng trước khi đặt hàng cho 4 công ty sản xuất và cung cấp thuốc. Đồng thời, Bộ Y tế cũng không phối hợp với Bộ Tài chính xây dựng khung giá mua thuốc trước khi có đơn đặt hàng cho các công ty sản xuất để làm căn cứ pháp lý; đơn đặt hàng không ghi đơn giá và giao cho các công ty tự tìm nguồn mua nguyên liệu, tự xây dựng giá thuốc dẫn đến việc thẩm định giá thuốc bị động và phụ thuộc vào giá do doanh nghiệp đề xuất.
Ngoài ra, việc Bộ Y tế không báo cáo xin phép Thủ tướng trước khi đặt hàng sản xuất và cung cấp thuốc với 4 công ty là sai quy định tại Quyết định số 1239/QĐ của Thủ tướng Chính phủ “Thực hiện kế hoạch dự trữ thuốc Tamiflu và sản xuất thuốc có hoạt chất Oseltamivir phosphate theo quy định của Chính phủ".
(Nguồn: Nhóm PV, báo Thanh Niên - Chủ Nhật, ngày 05/09/2010)
Bà con thấy không? Đúng như tôi đã từng nói, nhà báo, chúng ta (các dược sỹ, sinh viên dược) thường chỉ loanh quanh câu chuyện "tiền tiền nong nong" của TDV và bác sỹ, nhưng không thấy động chạm đến các lĩnh vực khác của dược sỹ, bác sỹ, vì do kiến thức hiểu biết về các lĩnh vực đó của nhà báo và chúng ta có hạn hoặc không dám viết về các lĩnh vực khác của các thầy thuốc (dược sỹ, bác sỹ).
Sau khi thử post bài viết trên, chẳng thấy ai dám bình luận gì, ngoài "Thanks" của dược sỹ rất tâm huyết "Nguyễn Huy Ngọc". Khà khà khà... Mong rằng chúng ta hãy thôi "động chạm" các TDV, cũng như quan hệ của họ với bác sỹ đi nhé! Đó chỉ là phần nổi của một tảng băng chìm. Nếu chúng ta chỉ loay hoay với phần nổi của tảng băng chìm thì những người hiểu biết sẽ đánh giá chúng ta ra sao đây?!
Bản thân tôi, là người chủ động post bài viết đó, mà cũng dám bình "loạn" gì đâu! Không dám bình "loạn" gì trong nội dung bài viết, mà lại đi bình "loạn"... ngoài nội dung bài viết!? Tôi còn phải ghi rõ nguồn thông tin bài viết là từ đâu. Bản thân nhà báo viết bài đó còn chẳng dám xưng danh, mà chỉ ghi chung chung: Nhóm PV (đã chung chung rồi, lại còn viết tắt cơ chứ)!
@ a. Hoàng:he he! lĩnh vực của em mà... em vẫn đang nghiên cứu & theo dõi chủ đề này đấy... hôm trước em lo cụ này chìm xuồng cơ... nhưng quả này cũng hơi khó chìm
Công ty dược quyết không nộp 6,6 triệu USD
Tuổi Trẻ Online
TT- – TT - Sáng 13-9 tại TP.HCM, các công ty dược tham gia sản xuất thuốc Oseltamivir (theo hợp đồng với Bộ Y tế) tổ chức họp báo về những vấn đề báo chí nêu trong mấy ngày qua liên quan đến vụ mua thuốc phòng chống cúm A/H5N1.
Thay mặt bốn doanh nghiệp, bà Trần Thị Đào - tổng giám đốc Công ty Imexpharm - khẳng định khoản tiền 6,694 triệu USD mà Thanh tra Chính phủ yêu cầu bốn doanh nghiệp phải nộp lại cho Nhà nước đã được hạch toán đầy đủ, đúng pháp luật trong sổ sách kế toán của các công ty và đã được cơ quan kiểm toán độc lập ghi nhận. Do đó, việc yêu cầu thu số tiền này của các công ty là không có cơ sở.
“Chúng tôi không nộp”
Theo các doanh nghiệp, vào thời điểm cuối năm 2005 khi đại dịch cúm A/H5N1 đang đe dọa toàn thế giới, VN được Tổ chức Y tế thế giới đánh giá là “điểm nóng” của dịch, với đỉnh dịch dự kiến xảy ra vào tháng 3 và 4-2006. Lúc này bốn doanh nghiệp đã chấp nhận tham gia một dự án đầy rủi ro cả về tài chính và kỹ thuật để hoàn thành nhiệm vụ sản xuất thuốc Oseltamivir dự trữ phòng chống dịch.
Phản đối Bộ Y tế
Tại cuộc họp báo, các công ty dược này bày tỏ ý kiến phản đối việc ông Nguyễn Huy Quang - phó vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) - khẳng định trên một tờ báo: “Đây là vụ tiêu cực lớn nhất bị phát hiện trong ngành y tế...”. Theo các công ty, đây là
“một khẳng định vô căn cứ” khi các cơ quan pháp luật chưa hề đưa ra kết luận.
Theo bà Đào, lúc đó Bộ Y tế yêu cầu các công ty phải tìm mua cho được nguyên liệu sản xuất thuốc nên các công ty đã tìm và đặt cọc “chốt” ngay với đối tác. “Khi đó, Nhà nước hứa ứng tiền trước nhưng không có khoản nào ứng hết. Bây giờ Nhà nước lại đòi khoản bồi thường này là vô lý. Nếu Nhà nước đòi thì đòi Bộ Tài chính chứ chúng tôi không nộp”.
Về hạn dùng của thuốc, các công ty giải thích: “Việc công bố hạn dùng thuốc là hai năm không có nghĩa thuốc sẽ không còn chất lượng sau hai năm kể từ ngày sản xuất mà chỉ có nghĩa là tại thời điểm sản xuất, chúng tôi chỉ có đủ dữ liệu khoa học để định ra hạn dùng này. Sau hai năm, nếu chất lượng thuốc còn đảm bảo, nhà sản xuất tiếp tục xin phép cơ quan quản lý dược cho nâng hạn dùng các lô thuốc sản xuất trong tương lai”.
Sau họp báo, bà Đào cho Tuổi Trẻ biết: theo lý thuyết, 1kg nguyên liệu sản xuất được 10.100 viên Oseltamivir, nhưng thực tế mà Imexpharm sản xuất là 9.000-9.500 viên. Chính vì vậy, ngày 14-3-2006, Imexpharm đã có văn bản gửi Stada Hong Kong yêu cầu hỗ trợ thiệt hại 986.000 USD, phía Stada Hong Kong sau đó có văn bản đồng ý bồi thường số tiền thiệt hại này. Bà Đào khẳng định ba doanh nghiệp còn lại cũng bị thiệt hại tương tự và đã yêu cầu Stada Hong Kong hỗ trợ thiệt hại với cách tính giống như với Imexpharm.
Bị thanh tra ép?
Ông Ông Văn Dũng - tổng giám đốc Stada VN - nói rằng cả đoàn Thanh tra Chính phủ và cơ quan điều tra đều dùng các thông tin của Công ty F. Hoffmann La Roche (gọi tắt là Roche) làm mấu chốt để so sánh. Theo ông Dũng, nếu các công ty VN không tham gia sản xuất Oseltamivir thì ít nhất Roche cũng được món lợi 240 tỉ đồng nếu cung cấp thuốc cho VN. Khi họ bị mất đi thì “không thể vui vẻ với chúng tôi được”. Thế nhưng, thay vì xem xét toàn diện mối quan hệ giữa các công ty VN và Roche để có nhận định khách quan thì Thanh tra Chính phủ lại xem Roche là chuẩn mực.
Ông Dũng cho biết thời điểm năm 2005, giá nguyên liệu “nóng” trên toàn cầu. Ở thời điểm bình thường giá nguyên liệu (thô) để tổng hợp ra Oseltamivir chỉ khoảng 70-80 USD/kg. Thế nhưng, lúc đó giá tại Trung Quốc đã lên đến 500-600 USD/kg. Việc giá thành nguyên liệu thô để tổng hợp ra Oseltamivir lên cao như vậy ảnh hưởng đến giá Oseltamivir. “Khi chúng tôi chào giá thành phẩm Oseltamivir là 1,9 USD/viên, Bộ Y tế chưa có ý kiến gì. Sau đó qua nhiều cuộc họp của các ban ngành lại áp giá 1,75 USD cho các công ty. Do đã đặt cọc mua nguyên liệu, ở vào thế giữa mất nhiều và ít, các công ty phải chấp nhận mất ít và đi đến quyết định “không làm cũng không được”!
Có ghi thỏa thuận điều khoản bồi thường trong hợp đồng mua bán không? Trả lời câu hỏi này, bà Đào nói tuy hợp đồng mua bán không có điều khoản bồi thường nhưng hợp đồng chuyển giao công nghệ có điều khoản quy định nếu hàm lượng sản xuất cho hiệu suất thấp hơn mức quy định thì phía cung cấp nguyên liệu phải bồi thường. “Thanh tra đến ép tụi tôi là trong hợp đồng mua bán không có ghi điều khoản bồi thường này mà cho là liên quan đến khoản mua nguyên liệu. Chúng tôi đã giải thích nhiều lần nhưng không được chấp nhận” - bà Đào cho biết.
LÊ THANH HÀ
Đợi kết luận của Thủ tướng
Trong khi đó, liên quan đến 526 tỉ đồng dự trữ Oseltamivir 75mg đang gây xôn xao dư luận, trao đổi với Tuổi Trẻ hôm qua, đại diện Bộ Y tế cho biết ba doanh nghiệp gồm Công ty Stada VN, Công ty cổ phần Dược và vật tư y tế Phú Yên, Công ty Imexpharm kiến nghị không nộp trên 2,8 triệu USD nhận lại từ nhà cung cấp nguyên liệu, do các công ty cho rằng đây là tiền nhà cung cấp hỗ trợ ba công ty, không phải tiền hoa hồng.
Về phía mình, Bộ Y tế cho rằng việc ba doanh nghiệp có phải chuyển khoản tiền trên vào tài khoản tạm giữ của Thanh tra Chính phủ như kết luận thanh tra, việc có chuyển cơ quan điều tra tiếp tục điều tra quá trình cả bốn công ty (thêm Công ty cổ phần Dược Cửu Long) mua nguyên liệu ở nước ngoài và khoản tiền trên 3,8 triệu USD Công ty cổ phần Dược Cửu Long nhận lại từ nhà cung cấp nguyên liệu sẽ phải đợi chỉ đạo của Thủ tướng.
Theo Bộ Y tế, Công ty cổ phần Dược Cửu Long đã có giải trình khoản tiền trên 3,8 triệu USD kể trên để ngoài sổ sách, do họ có... sổ riêng để theo dõi công nợ. Về việc này, kết luận của đoàn thanh tra cho rằng công ty đã không thực hiện đúng Luật kế toán. Về giá mua nguyên liệu Oseltamivir, có thông tin cho hay giá nguyên liệu không cao nhưng sau khi có đơn đặt hàng từ Bộ Y tế, các công ty đã ủy thác nhập khẩu qua một công ty khác, việc mua bán lòng vòng này đã dẫn đến giá mua nguyên liệu tinh tăng lên đến 18.000 USD/kg.
Bất thường trong vụ 20 triệu viên Tamiflu dự trữ
Dạng hẹp
